AYM kararı yürürlüğe girdi: Kadın evlenirken eşinin soyadını kullanmak zorunda olmayacak
Anayasa Mahkemesi'nin Türk Medeni Kanunu'nun 187. Maddesini iptal ederek vermiş olduğu; kadınların evlilik öncesi soyadlarını kullanmaya devam edebileceği kararı yürürlüğe girdi. Buna göre kadınlar, isterlerse artık evlilik öncesi soyadlarını eşlerinin soyadını almadan da kullanabilecek. Gerekçe ile ilgili açıklama yapan Merve Aygün Çetin, kararın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları ışığında kadın erkek eşitliği için verildiğini ifade ederek, 'Kararın temeli şuna dayanmaktadır; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ndeki eşitlik ilkesinin ihlali olarak değerlendirilen 'kadının evlenmeyle eşinin soyadını alacağı' hükmü, Anayasa Mahkemesi tarafından da yapılan başvurular neticesinde değerlendirilmiş, gerçekten de kadının evlenmeyle değişen soyadının eşitlik ilkesini ihlal ettiğine karar vermiştir' dedi.
KAYSERİ (1HA-ÖZEL) –Anayasa Mahkemesi 2023 yılı içerisinde aldığı kararla, kadının evlendiği erkeğin soyadını alma hükmünü iptal etti. Karar, 28 Ocak 2024’te yürürlüğe girdi. Böylece kadınlar, isterlerse artık evlilik öncesi soyadlarını eşlerinin soyadını almadan da kullanabilecek. Konuyla ilgili açıklama yapan Merve Aygün Çetin ise, “Bugüne değin kadınlar, eşlerinin soyadlarının önüne eski soyadlarını ekleyebiliyorlardı. Artık bekarlık soyadlarını tek başına kullanabilecekler ve Yüksek Mahkemenin bu kararı 28 Ocak’ta yürürlüğe girdi. Anayasa Mahkemesi 2023 yılı içerisinde vermiş olduğu bir kararla Türk Medeni Kanunu'nun 187’nci maddesini iptal etmiş bulunmaktadır. 187’nci maddenin ilk cümlesi; ‘Kadın evlenmekle erkeğin soyadını alır’ hükmü taşımaktaydı. Anayasa Mahkemesi 2023 yılı içerisinde vermiş olduğu bir kararla bu hükmü iptal ederek eşlerin evlilik içinde aynı soyadı taşımaları zorunluluğunu sona erdirmiş bulunmaktadır. Resmi Gazete'de yayımlanan bu karar 9 ay sonra yürürlüğe girecek şekilde yayınlanmış olsa da vatandaşlarımız süreç içerisinde bu kararı tam olarak anlayamamışlardı” ifadelerini kullandı.
‘KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ İHLALİ OLARAK DEĞERLENDİRİLİYORDU’
Merve Aygün Çetin, kadının erkeğin soyadını almakla zorunlu tutulmasının kadın erkek eşitliğinin ihlali kapsamında olması sebebiyle bu kararın verildiğini belirterek, “Anayasa Mahkemesi'nin vermiş olduğu kararın gerekçesi Anayasa Mahkemesi'nin resmi web sitesinde daha detaylı açıklanmıştır. Kararın temeli şuna dayanmaktadır; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin eşitlik ilkesinin ihlali olarak değerlendiren soyadı hükmü, Anayasa Mahkemesi tarafından da yapılan başvurular neticesinde değerlendirilmiş, gerçekten de kadının evlenmeyle değişen soyadının erkek kadın eşitliğine zarar verdiğini ve eşitlik ilkesini ihlal ettiğine karar vermiştir” dedi.
‘SOY İSMİNİN FARKLI OLMASI, AİLE BAĞINI ZEDELEMEZ’
Anayasa Mahkemesi’nin bu kararla bir aile bağının soy isminin farklı olmasından ötürü tek başına zedelenemeyeceğini ileri sürdüğünü dile getiren Çetin, “Baktığımızda kadının evlenmekle değişen soyadı karşısında, erkeğin doğumundan ölümüne ve medeni hal değişikliğinde aynı soyadını taşıması kadın erkek eşitliğini ihlal etmekte şeklinde bir hüküm ortaya konulmuştur. Anayasa Mahkemesi iptal hükmünü vermiş olduğu bu kararda gerekçesinde şuna değinmiştir; Bir ailenin soy kütüğünün ya da aile bağlarının, soyadının farklı olmasından ötürü zedelenemeyeceğini ileri sürmüştür. Bu nedenle de vatandaşlarımızın bu yöndeki kaygılarının yerinde olmadığını belirtmek isteriz, zaten Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; boşanma oranlarının farklı manevi sebeplere dayandığını, farklı maddi hususlara dayandığını söyleyebilmekteyiz. Bu nedenle kadının evlenmekle, eşinin soyadını almayacak olmasının aile birliğine de bir etkisi olmayacağı düşüncesinde bir gerekçelendirme yapılmıştır. Gelelim kadın kendi soyadını kullanmak zorunda mı yoksa bu bir tercih meselesi mi ayrımına? Evet bu bir tercih meselesi. Yani hüküm iptal edilmekle birlikte kadın hayır ben bekarlık soyadımdan ya da önceki kullandığım soyadımdan devam edeceğim diyebilmekle birlikte bu bir seçimlik haktır kendisine. Eşinin de soyadını alabilmektedir” şeklinde konuştu.